Czy i jak karać?

Papuzie stada są dość mocno zhierarchizowane. Występują w nich osobniki dominujące, które starają się podporządkować sobie pozostałych członków grupy. Zachowują się wtedy agresywnie, egzekwując swoje potrzeby. Można to zaobserwować w każdej wolierze z ptakami. Struktura grupy widoczna jest na żerdziach. Ptaki dominujące zajmują te najwyższe, a te mające niższą pozycję społeczną, muszą zadowolić się żerdziami bliżej ziemi. Podobnie może być w kontaktach z ludźmi. Pierwsze przejawy chęci dominacji naszej papugi możemy zauważyć podczas wspólnych zabaw. Ptak może czasami symulować zachowanie agresywne. Jeśli opiekun przestraszy się ptaka, ten odbierze to, jako podporządkowanie mu się, co będzie go stymulować do eskalowania tego rodzaju zachowań. Jeśli w porę nie podejmiemy odpowiednich działań może dojść do tego, że nasz dotąd wspaniały, łagodny pupil zamieni się w agresywnego, wymuszającego swoją wolę osobnika. Nie wolno do tego dopuścić. Jeśli zauważymy pierwsze próby dominowania, bez trudu możemy je wyeliminować już na samym początku. O tym, jak nie dopuścić do dominacji papugi, a co za tym idzie do okazywania przez nią agresji wobec opiekuna, opowiedziałem w filmie “Dobre wychowanie – cz. 1”

Pamiętajcie, że zawsze lepiej jest zapobiegać, niż leczyć. Jeśli, jednak, popełnimy błędy wychowawcze, to trzeba będzie je naprawić. Dobre rezultaty przynosi metoda tzw. „traktowania papug z góry”opisywana przez wielu angielskich i amerykańskich behawiorystów. Osobnik o skłonnościach do dominacji zawsze będzie starał się „wywyższać” sytuując się możliwie na najwyższym miejscu. Nie wystarczy mu już przesiadywanie na ramieniu opiekuna. Będzie chciał siedzieć na jego głowie lub wyższym meblu. Konieczna jest wtedy interwencja, bo może to w konsekwencji doprowadzić do jego agresywnych zachowań. Sprowadzamy więc ptaka „do parteru”. Nie zważając na protesty podczas wzajemnych kontaktów, siadamy i pozwalamy papudze przebywać wyłącznie na naszych kolanach. Nie pozwalamy na siadanie wyżej. Zwykle po kilku nieudanych próbach wspięcia się wyżej, papuga pokornieje i staje się zdecydowanie łagodniejsza. Jeśli zachowanie agresywne potęguje się, przerywamy zabawę. Próbę zabawy ponawiamy, gdy stanie się spokojniejszy. Systematyczne powtarzanie tego rodzaju terapii podczas zabawy zwykle przynosi pozytywne rezultaty. Metodę tę przedstawiłem w filmie “Dobre wychowanie – cz. 2”

Jeśli zachowania agresywne przybiorą na sile, co może wystąpić u niektórych starszych ptaków „po przejściach” związanych np. ze zmianą opiekuna lub niewłaściwie wychowywanych, musimy reagować natychmiast. Każdorazowo, jeśli ptak wykaże agresję, należy umieścić go w klatce, którą stawiamy na podłodze w pustym pokoju i pozostawiamy go tam samego przez kilkanaście minut. To metoda wypracowana przez światowej sławy behawiorystów. Jest to dla papugi kara bezbolesna fizycznie, ale bardzo dotkliwa w sensie psychicznym. Instynkt zawsze każe ptakom zajmować jak najwyższą pozycję (im wyżej tym bezpieczniej). Zmuszenie do przebywania nisko na ziemi, nawet papugi przyzwyczajone do spacerów po podłodze, odbierają bardzo negatywnie. Kilkakrotne powtórzenie takiej kary bezpośrednio po agresywnym zachowaniu, a co najważniejsze szybka reakcja przy każdym (!!!) przejawie agresji, przynosi na ogół bardzo pozytywne rezultaty. Nie powinno wykorzystywać do tego celu klatki, w której ptak na co dzień przebywa. W niej powinien czuć się komfortowo i bezpiecznie. Warto do takich celów mieć jakąś mniejszą zapasową klatkę.

Wszystkie papugi, dla ich zdrowia i dobrej kondycji piór, należy systematycznie zraszać wodą. Większość bardzo to lubi. Ale, o ile rozpylona mgiełka ze zraszacza jest odbierana pozytywnie, to już pojedynczy strumień wody papugi odbierają jako dyskomfort. Wychowując papugę miejmy pod ręką zraszacz nastawiony na pojedynczy strumień, wypełnioną wodą strzykawkę lub małą dyngusówkę. Oczywiście, nie powinien to być strumień wody z węża ogrodowego. Jeśli nasza papuga pójdzie w miejsce, gdzie nie chcielibyśmy, żeby przebywała lub zacznie emitować dźwięki, których chcemy ją oduczyć, zaaplikujmy jej szprycę wodną. Nie zrobimy jej krzywdy. Jeśli będziemy postępować konsekwentnie, to może za drugim lub trzecim razem przyniesie to pożądany skutek. Papuga w końcu skojarzy związek swojego zachowania z poniesioną karą i proces resocjalizacji nabierze tempa.

Przedstawione tu metody nie są mojego autorstwa. W krajach o zdecydowanie dłuższej niż nasza tradycji trzymania ptaków do towarzystwa są to znane sposoby eliminowania papuziej agresji, opisywane przez papuzich behawiorystów.

Papugi uwielbiają działać „na granicy prawa” i prawdopodobnie po pewnym czasie nasz pupil zechce sprawdzić, czy zakaz nadal obowiązuje. Dlatego konieczna jest konsekwencja i reagowanie przy każdej próbie negatywnych zachowań.
Przeczytaj też artykuł: “Dobre wychowanie”

Zapraszam też na stary film o wychowaniu papug: “Nie pozwól kakadu wejść sobie na głowę”:

Dotyczy on wszystkich papug, nie tylko kakadu. Seria filmów “Dobre wychowanie” jest niejako remake’iem tego właśnie starego filmu.